«Προσωπικά θα ήθελα το αποτέλεσμα να είναι
υπέρ του να μείνει η Μ.Βρετανία στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Σε κάθε περίπτωση το
αποτέλεσμα - και ανάποδο να ήταν - δείχνει ότι η πολιτική που ακολουθείται και
τα αποτελέσματα αυτής της πολιτικής σε ολόκληρη την Ευρώπη, δεν είναι αυτά που
δίνουν στην κοινωνία μια αίσθηση σιγουριάς, ανάτασης και ανάπτυξης.
Είναι η πρώτη φορά που μια χώρα φεύγει από
την Ευρωπαϊκή Ένωση. Θα πει κάποιος ότι η Μ.Βρετανία δεν είναι στην ευρωζώνη και
έχει παρά πολλούς αστερίσκους στη συμμετοχή της. Όμως, εδώ ακολουθείται,
δυστυχώς, μια διαδικασία αντίστροφη. Αλλάζει το πεδίο εντός της
Ευρώπης. Αν σκληρύνει στο επίπεδο της λιτότητας, της κυριαρχίας, των
αντιδημοκρατικών θεσμών, αυτό δεν θα είναι στα υπέρ της Ευρώπης, θα είναι στα
υπέρ των ακροδεξιών δυνάμεων, οι οποίες βγήκαν πρωί-πρωί και βάζουν ζήτημα
αντιστροφής.
Δυστυχώς ο κόσμος ολόκληρος, όχι μόνο η
Ευρώπη, δεν πηγαίνει μπροστά τα τελευταία χρόνια. Πρέπει να κινηθούμε στην
αντίθετη κατεύθυνση. Αν συνεχιστεί μια πολιτική σκλήρυνσης, της οποίας συνέπεια
είναι αυτή η κατάσταση, θα φέρει χειρότερα αποτελέσματα. Πρέπει να ακολουθηθεί
μια πολιτική περισσότερης Ευρώπης και περισσότερης κοινωνικής Ευρώπης.
Όταν έχεις μια Ευρώπη - όταν λέμε Ευρώπη το
πρώτο πράγμα που έρχεται στο μυαλό μας είναι η βόρεια Ευρώπη - που προωθεί τον
κοινωνικό ανταγωνισμό, μέσω του οικονομικού ανταγωνισμού, τα αποτελέσματα στην
πραγματική ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων δεν είναι καλά. Αυτή η λογική, να ενωθούμε
περισσότερο τραπεζικά, παρά οικονομικά, ενώ το ζήτημα της πολιτικής και
κοινωνικής ενοποίησης το βλέπουμε μετά, είναι ένα θέμα. Αυτό οδηγεί στην
ενίσχυση του λαϊκισμού.
Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος και η
έξοδος της Μ.Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή ένωση θα επηρεάσει όλη την Ευρώπη,
όπως θα επηρεάσει και την Μ.Βρετανία. Είναι λάθος το ερώτημα αυτό να συνδέεται
με την Ελλάδα, άλλωστε είμαστε πλέον σε μια διαδικασία που έχει φεύγει τελείως
από το τραπέζι η λέξη exit για την Ελλάδα.
Αυτό το θέμα πρέπει να το δούμε σαν Ευρώπη.
Είναι δεδομένο ότι θα συγκρουστούν πάλι δύο πολιτικές με διαφορετικές λογικές.
Η μια είναι η λογική που ακολουθείται και οδηγεί σε αυτά τα αποτελέσματα και η
άλλη λογική, είναι αυτή που εμείς εκφράζουμε, η οποία αναζητεί μια διαφορετική
πολιτική εκτός λιτότητας. Υπάρχουν τρόποι και μορφές που θα μπορούσαν να ήταν
αλλιώς τα πράγματα.
Η Ευρώπη πρέπει να προχωρήσει ξεκινώντας
από τα βασικά οικονομικά. Για το ζήτημα των δημοσίων χρεών των κρατών: θα το
αντιμετωπίσουμε συλλογικά ως Ευρώπη ή θα αρχίσουμε πάλι να το χρησιμοποιούμε ως
ένα στοιχείο ανταγωνισμού ή υποταγής σε επίπεδο πολιτικής; Για το ζήτημα της
πραγματικής ανάπτυξης, της δίκαιης ανάπτυξης: θα στραφούμε προς την πραγματική
οικονομία ή όλα θα είναι τραπεζικό σύστημα και παραγωγή πλούτου δια του
χρήματος;
Είναι μερικά από τα θέματα που παράγουν τα
αποτελέσματά τους και δημιουργούν έδαφος στον ακροδεξιό λαϊκισμό. Για το ζήτημα
των ατομικών και κοινωνικών ελευθεριών και δικαιωμάτων: θα μπουν στο κέντρο της
πολιτικής; Επίσης πώς μέσα στην υπάρχουσα κατάσταση θα υπάρχει έκφραση του
λαϊκού αισθήματος.
Το περσινό δημοψήφισμα στην Ελλάδα, έδωσε ένα επιπλέον χαρτί
διαπραγμάτευσης. Ένα χρόνο μετά, θα πρέπει να το αποτιμήσουμε, ιδιαίτερα τώρα
που κλείνει αυτό ο κύκλος, όπου πετύχαμε την αξιολόγηση και μπαίνει η χώρα σε
μια διαδικασία σταθεροποίησης και πρώτων βημάτων ανάπτυξης. Έχουμε τον
αναπτυξιακό νόμο, έχουμε ένα πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων, έχουμε μια πολύ
μεγάλη προσπάθεια προσέλκυσης επενδύσεων από το εσωτερικό και από το εξωτερικό.
Από το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος στη Μ.
Βρετανία παράγεται και μια ευκαιρία. Το ζήτημα δεν είναι απλά περισσότερη ή
λιγότερη Ευρώπη. Αυτό είναι απλό να το απαντήσει κανείς.
Θα μπορούσε, όμως, η Γερμανία, με
ορισμένους δορυφόρους, να παίξει ένα σοβαρό ρόλο στην παγκόσμια κίνηση και στην
παγκόσμια οικονομία; Η απάντησή μου είναι πως όχι. Καμία χώρα σήμερα από την
Ευρώπη, ακόμα και του μεγέθους και της οικονομίας της Γερμανίας, δεν θα
μπορούσε να το κάνει.
Μόνο η ενωμένη Ευρώπη. Εδώ είναι μια η
ευκαιρία όχι για να ανοίξει η συζήτηση για περισσότερη ή λιγότερη Ευρώπη - εγώ
είμαι με το περισσότερη - αλλά για το ποια Ευρώπη θέλουμε.
Έχουμε μια αντιπαράθεση όχι μόνο πολιτικών
και πολιτικών ηγεσιών - γιατί μερικές φορές κάνουμε το λάθος και κάνουμε
αντιπαράθεση μεταξύ κρατών – αλλά μια αντιπαράθεση μεταξύ πολιτικών, πολιτικών
ηγεσιών και συμφερόντων κοινωνικών στρωμάτων.
Αυτό που έχει ανεβάσει τον ευρωσκεπτικισμό
και ακροδεξιές δυνάμεις, είναι ότι επικυριαρχούν κοινωνικά συμφέροντα τα οποία
αφήνουν όχι μόνο απλώς ολόκληρες χώρες αλλά ολόκληρα κοινωνικά στρώματα και σε
μεγάλες και αναπτυγμένες χώρες, έξω από το μοίρασμα της πίτας. Αυτό είναι πάρα
πολύ σημαντικό.
